GEMMA en het Gemeentelijk Gegevensmodel (2024)

VNG werkt voor het model van bedrijfsobjecten samen met de gebruikersgroep van het Gemeentelijk GegevensModel (GGM) waarin verschillende gemeenten en andere overheden zijn vertegenwoordigd. De gebruikersgroep verzorgt het beheer en de doorontwikkeling van het GGM.

Het GGM is een logisch gegevensmodel dat alle beleidsdomeinen omvat die onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen. De beleidsdomeinen zijn afgeleid van de IV3-taakvelden. Het GGM maakt het mogelijk om alle gegevens binnen gemeenten op een eenduidige manier te beschrijven. Het GGM is als open source model beschikbaar gemaakt en kan worden gebruikt door een veelheid aan gemeenten en andere overheden. Het wordt onder andere gebruikt als datamodel voor het inrichten van datawarehouses. Het GGM wordt beheerd en doorontwikkeld door een gebruikersgroep waarin meerdere gemeenten en andere overheden zijn vertegenwoordigd. Meer informatie over het Gemeentelijk Gegevensmodel is te vinden op Pleio en de Gemeentelijk Gegevensmodel site.

De GEMMA is de referentiearchitectuur voor gemeenten. De GEMMA kent binnen haar bedrijfsarchitectuur zogenaamde bedrijfsobjecten: concepten die binnen een bepaald domein worden gebruikt en betekenis hebben. In eerdere versies van de GEMMA waren een beperkt aantal bedrijfsobjecten opgenomen waarbij het nut voor gemeenten beperkt was. Naar aanleiding van de ontwikkeling van het GGM is besloten om hier binnen de GEMMA op voort te bouwen. Bedrijfsobjecten zijn van een hoger abstractieniveau dan de binnen het GGM beschreven data-objecten. Om die reden worden de GEMMA bedrijfsobjecten afgeleid van de GGM-dataobjecten. De pagina 'Verschillende_type_modellen' beschrijft welke verschillende soorten modellen voor begrip- en datamodellering er zijn en hoe zij zich tot elkaar verhouden.

Als referentiearchitectuur relateert de GEMMA bedrijfsobjecten (en daarover vastgelegde data) aan andersoortige GEMMA-elementen, zoals:

• Bedrijfsfuncties ('activiteiten die zijn gegroepeerd omdat daarvoor vergelijkbare bedrijfsmiddelen, kennis of competenties nodig zijn') om inzichtelijk te maken hoe de relatie tussen bedrijfsfuncties en bedrijfsobjecten is.
• Referentiecomponenten om de relaties tussen applicaties en bedrijfsobjecten (en data) is.

Het concept bedrijfsobject is ook bruikbaar om bijvoorbeeld per type bedrijfsobject aan te geven welk Basis Beveiligings Niveau (BBN) daarop van toepassing om gericht beveiligingsmaatregelen te kunnen nemen.

Afspraken VNG Realisatie en GGM-gebruikersgroep[bewerken]

Samenwerkingsafspraken VNG Realisatie (GEMMA) - GGM-gebruikersgroep

• GGM gebruikersgroep beheert de logische datamodellen (conform MIM)
• VNG Realisatie neemt deel aan de expertgroep GGM en doet daar ook suggesties voor verbeteringen.
• VNG beheert het GEMMA bedrijfsobjectenmodel
• Mogelijke en nog te besluiten VNG Realisatie activiteiten:
  • VNG Realisatie maakt een ontologie die wordt gerelateerd aan de bedrijfsobjectmodellen
• GGM gebruikersgroep en VNG Realisatie beheren gezamenlijk een koppelvlak voor inlezen van het GGM in de GEMMA:
  • een CSV-koppeling (gereed)
  • een UML(MIM) - AMEFF koppeling (te besluiten)

Uitgangspunten en afspraken CSV-koppeling[bewerken]

De GGM-GEMMA koppeling is op de volgende uitgangspunten gebaseerd:

• GGM levert de objecten en relaties aan in CSV-formaat conform de onderling afgestemde specificatie
  • De GGM UML-attributen zijn geen onderdeel van de uitwisseling
• VNG levert de GEMMA bedrijfsobjecten terug in CSV-formaat met daarin de vastgelegde definities
• VNG biedt het GGM ArchiMate-model aan aan de GGM-community in AMEFF formaat

Download en bekijk de bestanden[bewerken]

De bestanden worden beschikbaar gesteld via de GitHub repositories van respectievelijk GGM en GEMMA

• de GGM CSV bestanden zijn te vinden in de GGM GitHub repository
• de GEMMA bestanden zijn te vinden in de GGM Archi-repository
  • de CSV-bestanden met bedrijfsobjecten staan in de folder CSV export
  • het GGM ArchiMate-model in AMEFF formaat staat in de folder AMEFF export
• het GGM ArchiMate-model is ook vanaf github door te bladeren, zie hiervoor de readme

Statistieken GEMMA en GGM[bewerken]

Een overzicht van de aantallen GEMMA bedrijfsobjecten overgenomen van de GGM dataobjecten

• GEMMA heeft (gebaseerd op GGM) 442 bedrijfsobjecten, waarvan met definitie: 401
• De bedrijfsobjecten zijn ingedeeld in 0 iv3-domeinen en worden weergegeven op 47 bedrijfsobjectmodellen
  • indeling conform DCAT-DONL, het Nederlands profiel op DCAT (Data Catalog Vocabulary). Door met DCAT datasets te beschrijven in data catalogi, wordt de vindbaarheid vergroot en wordt het eenvoudiger voor applicaties om metadata van meerdere catalogi te gebruiken. DCAT beschrijft dus waar data gevonden kan worden. Doordat DCAT is gebaseerd op het veel gebruikte standaardformaat voor gegevensuitwisseling (RDF) onderschrijft deze relatie de toegevoegde waarde van de standaard aan interoperabiliteit.
  • Zitten nog wel wat dubbele objecten in: Overzicht dubbelingen GGM (TOINE: Zou ik weghalen, is alleen interessant voor beheer)
• Voorstel is om het beheer van begrippen in een gemeentelijke ontologie conform SKOS in GEMMA onder te brengen
  • en verder conform MIM te gebruiken voor een Model van Begrippen, met de belangrijkste begrippen en hun onderlinge relaties.
  • daar waar mogelijk gebruik maken van reeds bestaande definities en deze direct bij de bron te bevragen (op termijn obv Linked Data).
• Uiteraard bestaan er nog tal van andere informatiemodellen die interessant zijn om eventueel mee te nemen. Hiervan is met GGM overeengekomen dat zij de samenwerking met die andere domeinen op zich nemen en al dan niet integreren in het GGM. Voorbeelden hiervan zijn:
  • Begrippen Totaal 3D (SOR-begrippen): 99
  • Ontologie van het inkomensdomein: 170
• Verder kennen we nog het GEMMA Begrippenkader, deze telt 0 begrippen, die gaan over de architectuurbegrippen van GEMMA zelf.